Op de website van het Universitair Medisch Centrum lees ik het volgende:
PCOS is de afkorting voor polycysteus ovarium syndroom. Er is sprake van PCOS als er een combinatie is van tenminste twee van de volgende kenmerken:
1. geen of onregelmatige menstruatie,
2. tekenen van teveel mannelijk hormoon,
3. veel kleine follikels (eiblaasjes) in de eierstokken bij echoscopie.
Op de website van PCOS Nederland lees ik dat naar schatting 4 tot 6% van de vrouwen last van PCOS hebben en dat het daarmee de meest voorkomende hormonale afwijking bij vrouwen is. De website van het maatschap van vrouwenartsen in Drachten begroot het aantal vrouwen tussen de 5 en 10%.
Hoe het komt
Geen idee……… waardoor PCOS precies wordt veroorzaakt. Leest u het goed? Het is een volslagen raadsel waarom er op dit moment 1 op de 10 vrouwen een verstoorde hormoonbalans hebben. Wel is bekend dat PCOS vaker voorkomt bij dochters of zussen van vrouwen die PCOS hebben. Er is dus waarschijnlijk een genetische achtergrond. ‘Waarschijnlijk een genetische achtergrond’, waar hebben we dat meer gehoord?
Behandeling
Wat in het oog springt is het woord ‘behandelingsmogelijkheden’ op de site van UMC Utrecht. Dat geeft meteen aan dat er wel wat te kiezen valt tussen de verschillende behandelingen. Op zich is dat geen probleem, per slot van rekening zijn we allemaal anders en is de uitwerking van medicijnen dus ook verschillend. De behandelopties worden gesplitst in twee groepen, afhankelijk van wel of geen kinderwens.
Gevolgen
Vrouwen met PCOS hebben mogelijk een verhoogde kans om op latere leeftijd gezondheidsproblemen te krijgen. Meestal treden deze problemen pas rond of na de overgang op. Dit zijn diabetes mellitus type II (suikerziekte), hart- en vaatziekten, hoge bloeddruk en op jonge leeftijd al een verhoogde kans op kanker van het baarmoederslijmvlies (endometriumcarcinoom). Zou dit het gevolg zijn van de intensieve hormoonbehandelingen, vraag ik me dan af? Wie zal het zeggen?
Wat zegt Ayurveda over PCOS
Voor wie niet weet hoe Ayurveda werkt
In de ayurveda worden alle lichaamsprocessen beschreven vanuit de energetische principes Vata, Pitta en Kapha.
Vata werkt in op alles wat met beweging te maken heeft. Het is de sturende factor in alles wat er op fysiek en mentaal niveau gebeurd.
Het is het treintje dat non-stop door je lichaam reist en alle opbouwstoffen levert en alle afvalstoffen inneemt.
Pitta werkt in op alles wat met omzetting te maken heeft. Het is de fysieke en mentale transformerende factor. Alles wat je eet moet in bruikbare pakketjes en onderdelen opgesplitst worden. Pitta doet dit.
Pitta kan niet zoals Vata overal komen. Dus gaat Pitta in het treintje van Vata zitten en die brengt hem waar hij zijn moet. Zo kan Pitta afwisselend in de maag werken als er net gegeten is om het voedsel om te zetten of in de darmen om de enzymen los te laten zodat het voedsel verteerd kan worden.
Kapha werkt in op alles wat met structuur in het lichaam te maken heeft. Het is de energie die zorgt voor opbouw en groei. Net zoals Pitta heeft Kapha het treintje van Vata nodig om te komen waar hij moet zijn.
Nu even alledrie samen. Het treintje Vata brengt het omgezette voedsel van Pitta naar de cellen, waar Kapha zorgt dat de cellen kunnen groeien.
Dit hele verhaal is onzichtbaar en is in geen enkel westers anatomieboek te vinden. Het is echter wel een verhaal dat al 5000 jaar bestaat en dat tot op de dag van vandaag volop gebruikt wordt. In grote delen van Azie is het zelfs nooit weggeweest.
Ik heb het even heel simplistisch voorgesteld, maar het gaat er mij om dat u dit principe heel goed begrijpt. Dit hele traject van transport, omzetting, opbouw en afbouw gaat dag en nacht door en is de sturende kracht in alles wat er in ons lichaam gebeurd. Het is het hele plaatje zien.
Voortdurend het hele plaatje zien. Dat is zo belangrijk. Ik kan dat niet vaak genoeg zeggen. Prima om je even te verdiepen in een detail, maar ga na verloop van tijd terug naar het grote geheel. Het detail kan alleen maar functioneren als gevolg van het feit dat het deel uitmaakt van het grote geheel. Als het treintje ergens stopt of langzamer gaat rijden dan kunnen Pitta en Kapha niet of niet op tijd hun werk doen. Het hele systeem heeft hier dus onmiddellijk van te lijden.
Dat we geen antwoord kunnen geven op de vraag hoe het komt dat 1 op de 10 vrouwen aan PCOS lijden, is niet te verkroppen.
Het is namelijk alarmerend dat dit zo is. We moeten alles op alles zetten om te achterhalen wat de oorzaak is en dat moeten we breed zien.
Nu even terug naar PCOS. Wat zegt Ayurveda hierover?
Wat het is
Ayurveda classificeert PCOS als een Kaphastoornis als gevolg van een blokkade van Vata en Pitta.
Hoe het komt
Vata
Vata is verantwoordelijk voor de beweging van het follikel tijdens de ovariële cyclus, de breuk van de eierstokwand. Hierdoor laat de volwassen eicel los; de beweging van de fimbriae – de franjeachtige aanhangsels aan de uiteinden van de eileiders – hebben de taak om de vrijgekomen eicellen op te vangen uit de eierstokken en naar de baarmoeder te vervoeren.
Pitta
De werking van de hormonen drukt de aard van pitta uit, de energie die verantwoordelijk is voor transformatie.
Kapha
Kapha’s zware en koele eigenschappen voeden de ontwikkeling van weefsels die het reproductieve systeem vormen. Kapha is ook de verzorgende energie die de groei van het follikel tijdens de ovariële cycli ondersteunt.
De oorzaak van een verstoring die leidt tot PCOS is te wijten aan kapha dat vata en pitta blokkeert; de beweging is dus belemmerd en het transformatieproces wordt onderdrukt.
De Artava dhatu (het reproductieweefsel), dat getroffen is door de zware kleverige eigenschappen van kapha en ama (toxines), creëert als het ware een verstopping in alle transportkanalen van het vrouwelijk voortplantingssysteem. De vrije stroom van vata in de ovariële cyclus wordt belemmerd. Omdat vata wordt geblokkeerd, wordt pitta ook geblokkeerd omdat pitta, als de intelligentie achter de transformatie, de beweging van vata nodig heeft. Omdat pitta is geblokkeerd, zijn de hormonen die de energie van transformatie in werking zetten niet in staat om hun actie in gang te zetten. De opgehoopte kapha, die geen kant uit kan omdat vata gestagneerd is, veroorzaakt de vorming van cystes door de aanwezige ama en door zijn eigen zware kwaliteit in de eierstokken.
Als gevolg van de geblokkeerde vata en pitta in het vrouwelijk voortplantingssysteem worden de andere functies van vata en pitta verergerd. De verergering van pitta zoekt een uitweg in het lichaam via de huid en manifesteert zich als acne en verhoogde lichaamsbeharing. Menstruele problemen komen voor als gevolg van de verergering van de de drie dosha’s tezamen.
Behandeling
Het komt het meest voor dat ik vrouwen behandel die ook de allopatische behandeling doen.
De allopathische behandeling
De allopathie behandelt de aandoening op basis van de hormonale onbalans; de belangrijkste behandeling omvat HRT (hormoonvervangende therapie), waarbij vervolgens hormonen worden toegediend na een goede evaluatie van de patiënt. Daarnaast worden dieet en bepaalde oefeningen aanbevolen. Afgezien daarvan is er een groeiende overtuiging binnen de allopatie dat PCOS optreedt als gevolg van een storing van het hormoon insuline, zodat hiervoor diabetesgeneesmiddelen zoals metformine worden voorgeschreven. Chirurgie is ook een optie die wordt uitgevoerd, waarbij de eierstok wordt doorboord of het cystische weefsel boven de eierstok wordt vernietigd, met als doel herstel van de hormoonbalans.
Het innemen van hormonen put uw endocriene systeem verder uit en brengt het in slaap. Lichaamseigen hormonen worden op een natuurlijke wijze door het lichaam afgegeven; gebeurd dit eenmaal met kunstmatige middelen dan wordt het lichaam lui. De HST behandeling kan op korte termijn goede resultaten opleveren, maar wordt niet voor lange termijn gebruik aanbevolen omdat dit tot andere problemen kan leiden.
De praktijk van de Ayurvedische behandeling
Terugkomend op mijn inleiding hoe vata, pitta en kapha een intrinsiek geheel vormen, is het dus van belang om de behandeling zo breed mogelijk in te zetten. Met breed bedoel ik alle aspecten die niet alleen het lichaam maar ook onze geestelijke activiteiten erin betrekken.
Ik zet de 7 stappen voor u op een rij.
1. Eet op regelmatige tijdstippen. Bijvoorbeeld, als u ontbijt, lunch en diner gebruikt tussen respectievelijk 8 en 9, 12.00 en 14.00 en 20.00 en 21.00 uur, let er dan op dat u dit tijdschema blijft volgen, omdat de schildklier erop is ingesteld op deze tijdstippen sappen af te scheiden. Elke variatie zet druk op de klieren. Het maakt niet uit wat u neemt, al is het maar een glas melk, maar de timing moet worden gehandhaafd.
2. Zoutbeperking is een ander belangrijk aspect. Bereid voedsel zonder zout. Neem zoveel als u wilt op uw bord (maar één keer) en voeg er dan zout naar smaak aan toe, het liefst zo zuiver mogelijke zout (Himalaya kristalzout).
3. Suikerbeperking. Bereid uw voedsel en dranken met heel weinig suiker. Heeft u behoefte aan zoet, gebruik dan palmsuiker of rietsuiker.
4. Vermijd slapen na de lunch. U kunt wel even rusten of mediteren, maar vermijdt dat u in slaap valt. Neem een glas karnemelk (bereid zonder zout).
5. Ayurvedische kruiden die vaak tot zeer goede resultaten leiden zijn:
Asparagus racemosus (Shatavari), Withania somnifera (Ashwaganda) en Terminalia Arjuna (Arjuna).
6. Panchakarma behandelingen en dan met name Vasti (klysmas), Uttar Vasti (vaginale spoelingen met kruidenelixers), Vamana (elimineren van kapha dosha) , Virechana (voeding met een purgerende activiteit) en Nasya (neus druppelen).
7. Bepaalde yoga-oefeningen zoals Simhasan (leeuwhouding), Vajrasan (bliksemhouding), Shalabhasan (sprinkhaanhouding) en Sarvangasan (schouderstand)
Al deze stappen stimuleren een voorspoedige stroom van vata zodat kapha vrijkomt en pitta zijn werk kan doen.
Bronnen:
Website van UMC Utrecht.
http://www.umcutrecht.nl/zorg/patienten/ziektebeelden/P/pcos/
Maatschap vrouwenartsten in Drachten
http://www.vrouwenarts.nl/pagina/left/gynaecologie/klachten/pcos
Astanga Hrdayam
Ayurveda Himachal
http://ayurvedahimachal.wordpress.com/2012/05/12/pcos-polycystic-ovarian-syndrome-natural-cure/
Yogaposes op YouTube:
Simhasan http://www.youtube.com/watch?v=v8Exj5L3N7o
Vajrasan http://www.youtube.com/watch?v=lypRVKmx9w0
Shalabashan http://www.youtube.com/watch?v=MENBxKG647Y
Sarvangasan http://www.youtube.com/watch?v=4GzumJNXW88
