RASA de ESSENTIE van je leven.

Volgens de Ayurveda is het van cruciaal belang om ons voedsel, waaronder kruiden, en zelfs onze manier van leven goed te proeven.

Denk maar eens aan een heerlijke maaltijd met fijne vrienden in een aangename warme omgeving of aan een hevige woordenwisseling tijdens de maaltijd in een gure omgeving. De maaltijd kan dan hetzelfde zijn, maar de vertering staat mijlenver uit elkaar.

Rasa, het Sanskrietwoord voor smaak, heeft een aantal krachtige betekenissen, waaronder ervaring, enthousiasme, sap, plasma (zoals in rasa dhatu) en essentie.

Deze verschillende betekenissen geven slechts een hint van de betekenis van smaak binnen de Ayurvedische traditie. Rasa is, op een zeer reële manier, de essentie van het leven en beïnvloedt letterlijk elk aspect van ons wezen – van structuur en fysiologie tot aan onze algemene gemoedstoestand en bewustzijn.

Ayurveda ziet rasa – smaak – als een enorm krachtig therapeutisch middel dat niet alleen bepaalt hoe we ons voedsel ervaren, maar uiteindelijk ook de algehele smaak van ons bestaan.

Smaak krijgt in de Ayurveda een veel diepere betekenis dan we in het Westen zijn gewend; het wordt van cruciaal belang beschouwd bij het bepalen van het effect dat verschillende voedingsmiddelen, specerijen, therapeutische kruiden en ervaringen hebben op onze staat van zijn, dat wil zeggen de balans tussen lichaam, geest en ziel.

Ayurveda erkent zes smaken, die elk een vitale rol spelen in onze fysiologie, gezondheid en welzijn. De zoete, zure, zoute, scherpe, bittere en samentrekkende smaken worden op talloze manieren gecombineerd om de ongelooflijke diversiteit aan smaken te creëren die we in ons leven tegenkomen.

Zelfs een en hetzelfde voedingsmiddel kan anders smaken, afhankelijk van waar het is verbouwd of geteeld, wanneer het is geoogst en hoe het is opgeslagen of bewaard, of en hoe het is gekookt of verwerkt, en hoe vers of hoe oud het is.

Smaak kan ons dus veel vertellen, niet alleen over wat we binnenkrijgen, maar ook over de fysieke en energetische kwaliteiten die we daardoor tot ons nemen. In veel opzichten is smaak een levende weergave van ervaring: die van de voedingsstoffen die we in ons opnemen en die van onszelf, zoals we ze proeven.

Ayurveda leert ons om de verscheidenheid aan smaken die we elke dag tegenkomen volledig te erkennen, te waarderen en zelfs te genieten. Alleen dan kunnen we echt gebruikmaken van het potentieel van smaak om positieve verandering in onze geest en ons lichaam teweeg te brengen.

Aandacht voor de smaakervaring helpt ons ook om de zes smaken beter te begrijpen, een diepere relatie met elk van hen te cultiveren en te beginnen met het aanpassen van onze gewoonten op basis van wat we leren.

De ervaring van smaak beleven

Een van de fundamentele leringen van de Ayurvedische traditie is dat alles in het universum is samengesteld uit vijf elementen – aarde, water, vuur, lucht en ether (ruimte). De smaken zijn niet anders; elk van hen bevat alle vijf elementen. Dat gezegd hebbende, bestaat elke smaak hoofdzakelijk uit twee elementen.

De 6 Smaken en hun Overheersende Elementen

Zoet (Madhura) – Aarde & Water

Zuur (Amla) – Aarde & Vuur

Zout (Lavana) – Water & Vuur

Scherp (Katu) – Vuur & Lucht

Bitter (Tikta) – Lucht & Ether

Wrang/samentrekkend (Kashaya) – Lucht & Aarde.

Vanuit dit elementaire begin initieert de ervaring van smaak een complexe cascade van invloeden die elk aspect van het lichaam-geest organisme raakt. Voor elke substantie omvat dat mozaïek:

• Rasa – smaak (een enkele smaak of een combinatie van verschillende smaken).
• Verergerend of verzachtend effect op elk van de dosha’s (vata, pitta, kapha).
• Virya – temperatuur (of de stof verwarmend of verkoelend van aard is).
• Vipaka of na-verteringseffect (beïnvloedt de smaak na vertering en voedt de afzonderlijke cellen).
• Prabhava – een werking die je niet verwacht op basis van de eigenschappen en die uniek is voor een bepaalde voedingsstof (bv. ghee is verkoelend en toch wakkert het het spijsverteringsvuur aan) of citroen, is zuur maar toch alkaliseert het ons lichaam.
• Guna’s – geassocieerde kwaliteiten.
• Affiniteit voor bepaalde organen of weefsels.
• Richting van beweging in het lichaam.
• Emotionele invloed.

De combinatie van al deze factoren kunnen in mensen een breed maar per persoon verschillend scala aan reacties oproepen. Hoewel elke voedingstof uniek is, heeft elk van de zes smaken de neiging een enigszins voorspelbare invloed op onze fysiologie uit te oefenen.

Als je de specifieke invloed die de verschillende smaken hebben op elk van de drie dosha’s wilt begrijpen, belichten deze bronnen meer specifiek die relaties:

De Zes Smaken en Jij

Zoals met de meeste aspecten in de Ayurveda, hangt de combinatie van smaken die goed is voor jou in belangrijke mate af van je constitutie, je onevenwichtigheden, je leeftijd en je omgeving. Met andere woorden, terwijl elk van de smaken noodzakelijk is voor ons allemaal, worden de bijzonderheden bepaald door de context van elk individu en deze kunnen in de loop van de tijd veranderen. 

Een evenwichtig dieet bevat een passende hoeveelheid van elk van de zes smaken, afhankelijk van iemands constitutie (prakriti), huidige toestand (vikriti) en seizoen.

Als je niet weet wat je constitutie is, kun je onze doshatest doen.

Of, om een idee te krijgen hoe de seizoenen je behoeften het hele jaar door kunnen beïnvloeden, kun je deze seizoensgidsen bekijken:

Herfst seizoensgids

Winter seizoensgids

Lente seizoensgids

Seizoensgids zomer

Het maakt niet uit of deze verkenning van smaak een nieuwe uitdaging voor je is, of een die je mettertijd, mede door ervaring, bijschaaft. Het feit is dat smaak, rasa, een inherent krachtig middel is om de smaak van je leven te verfijnen – of het nu via je dieet, levensstijl, relaties of via het soort ervaringen is die je nastreeft.

Het ontwikkelen van een diepere relatie met smaak kan licht werpen op je unieke sterktes, kwetsbaarheden en behoeften. Tegelijkertijd kun je dit als een krachtig hulpmiddel gebruiken om je pad naar perfecte gezondheid te ondersteunen.

Wil je graag meer weten welke voedingsproducten goed zijn voor je of wil je met je voeding sturen naar gezondheid en weet je niet waar te beginnen? Vraag dan een voedingsconsult aan met een van onze Ayurvedische Voedingsgeneeskundigen.