In dit artikel duiken we in de fysieke uitdagingen waar mensen met langdurige COVID voor staan.
We bespreken de recente resultaten van het Nederlands onderzoek naar Long COVID en ontdekken hoe Ayurveda, met haar reinigende en verjongende kuren, een cruciale rol kan spelen in het aanpakken van de fysieke klachten die langdurige vermoeidheid veroorzaken.
We beschrijven de mogelijkheden en inzichten van Ayurveda om deze patiënten te ondersteunen en te helpen herstellen van de impact van Long COVID.
Onderzoekers van Amsterdam UMC en de Vrije Universiteit Amsterdam (VU) hebben ontdekt dat de aanhoudende vermoeidheid bij patiënten met langdurige COVID een biologische oorzaak heeft, namelijk mitochondriën [1] in spiercellen die minder energie produceren dan bij gezonde patiënten.[2]
Mitochondriën zijn kleine, dubbelgemembraande organellen in cellen die verantwoordelijk zijn voor het produceren van energie in de vorm van adenosinetrifosfaat (ATP) via het proces van celademhaling. Hierbij worden voedingsstoffen zoals glucose en vetzuren verbrand, wat resulteert in de productie van ATP. Deze energie is essentieel voor tal van cellulaire activiteiten, variërend van spiercontractie tot het onderhoud van de celstructuur.
Normaal gesproken tonen Mitochondriën een opmerkelijk aanpassingsvermogen aan veranderende omstandigheden. Ze kunnen hun aantal binnen een cel reguleren, evenals hun morfologie en functie. Dit aanpassingsvermogen is van cruciaal belang voor de cel om te overleven en goed te functioneren, vooral onder stressvolle omstandigheden zoals oxidatieve stress, veranderingen in de energievraag, en meer.
Milde stress op mitochondriën leidt tot gunstige aanpassingen en verbeteringen in de algemene gezondheid van de cel. Matige blootstelling aan oxidatieve stress kan bijvoorbeeld de mitochondriale functie verbeteren en de cel helpen om beter om te gaan met toekomstige stressoren. Dit wordt ook wel mitohormese genoemd.
Het idee achter mitohormese is dat mitochondriën reageren op stress door hun efficiëntie te vergroten en de cel voor te bereiden op mogelijke uitdagingen.
Wanneer mitochondriën ouder worden en minder goed functioneren komt er een proces op gang wat mitofagie wordt genoemd.
Mitofagie is een proces waarbij beschadigde of disfunctionele mitochondriën worden afgebroken en gerecycled. Dit is van cruciaal belang om de kwaliteit van het mitochondriale netwerk te behouden en te voorkomen dat beschadigde mitochondriën schadelijke stoffen vrijgeven in de cel.
Autofagie, het proces van celzelfvernietiging van beschadigde componenten, speelt een sleutelrol in mitofagie. In essentie benadrukken deze processen, zoals mitohormese en mitofagie, het dynamische karakter van mitochondriën en hun vermogen om zich aan te passen aan de variërende behoeften en uitdagingen van een cel.
Het begrijpen van deze processen is niet alleen van belang voor de fundamentele celbiologie, maar het opent ook deuren naar potentiële benaderingen voor de behandeling van ziekten geassocieerd met mitochondriale disfunctie, zoals neurodegeneratieve aandoeningen, bepaalde vormen van kanker en nu dus ook de laatste inzichten rondom Long Covid.
De verminderde energieproductie in mitochondriën leidt dus tot symptomen zoals ernstige vermoeidheid bij patiënten met langdurige COVID.
“We zien duidelijke veranderingen in de spieren bij deze patiënten,” zegt Michèle van Vugt, hoogleraar Interne Geneeskunde aan Amsterdam UMC.
25 patiënten met langdurige COVID en 21 gezonde controledeelnemers namen deel aan de studie. Ze werden gevraagd om vijftien minuten te fietsen. Deze fietstest veroorzaakte een langdurige verslechtering van symptomen bij mensen met langdurige COVID, die post-exertionele malaise (PEM) wordt genoemd.
Post-exertionele malaise (PEM) verwijst naar een verergering van symptomen na fysieke, cognitieve of emotionele inspanning bij mensen met langdurige gezondheidsproblemen, waaronder langdurige COVID. Na zo’n inspanning ervaren mensen met PEM een toename van vermoeidheid en andere symptomen die vaak enige tijd aanhouden, zelfs nadat de inspanning is gestopt.
Bij langdurige COVID kunnen mensen bijvoorbeeld na matige fysieke activiteit zoals wandelen of fietsen last krijgen van extreme vermoeidheid, spierpijn, hoofdpijn, concentratieproblemen en andere symptomen. PEM kan variëren in intensiteit en duur, en het is een kenmerkend aspect van het post-COVID-syndroom. Het begrip van PEM is belangrijk omdat het de grenzen van wat patiënten aankunnen kan bepalen en de keuzes voor fysieke en andere activiteiten kan beïnvloeden
De onderzoekers bekeken het bloed- en spierweefsel 1 week voor de fietstest en 1 dag na de test.
“We zagen verschillende afwijkingen in het spierweefsel van de patiënten. Op cellulair niveau zagen we dat de mitochondriën van de spieren, ook wel bekend als de energiefabrieken van de cel, minder goed functioneren en dat ze minder energie produceren,” zegt Rob Wüst, universitair hoofddocent aan de afdeling Bewegingswetenschappen aan de Vrije Universiteit.
De verminderde energieproductie in mitochondriën leidt dus tot symptomen zoals ernstige vermoeidheid bij patiënten met langdurige COVID.
“Dus, de oorzaak van de vermoeidheid is echt biologisch. De hersenen hebben energie nodig om te denken. Spieren hebben energie nodig om te bewegen. Deze ontdekking betekent dat we nu kunnen beginnen met onderzoek naar een passende behandeling voor mensen met langdurige COVID,” voegt Van Vugt toe.
De onderzoekers zagen ook dat het hart en de longen goed functioneerden bij de patiënten. Dit betekent dat het langdurige effect op de conditie van de patiënt niet wordt veroorzaakt door afwijkingen in het hart of de longen.
Sporten is niet altijd goed voor patiënten met langdurige COVID. “Concreet adviseren we deze patiënten om hun fysieke grenzen te bewaken en deze niet te overschrijden. Denk aan lichte inspanning die niet leidt tot verergering van de klachten. Wandelen is goed, of fietsen op een elektrische fiets, om enige fysieke conditie te behouden. Houd er rekening mee dat elke patiënt een andere grens heeft,” zegt Brent Appelman, onderzoeker bij Amsterdam UMC. “Omdat symptomen na fysieke inspanning kunnen verergeren, zijn sommige klassieke vormen van revalidatie en fysiotherapie contraproductief voor het herstel van deze patiënten,” voegt Van Vugt toe.
Symptomen van langdurige COVID Hoewel de meerderheid van de mensen die zijn geïnfecteerd met het SARS-CoV-2-virus binnen enkele weken herstelt, zal naar schatting ongeveer één op de acht langdurige COVID krijgen.
Symptomen bij patiënten met langdurige COVID, post-acute sequelae of COVID, of post-COVID-syndroom (PCS) omvatten:
- Ernstige cognitieve problemen (hersenmist): Dit verwijst naar een verminderd vermogen om helder te denken en je mentaal scherp te voelen. Het kan gepaard gaan met concentratieproblemen en geheugenverlies.
- Vermoeidheid: Patiënten ervaren vaak aanhoudende en ernstige vermoeidheid, zelfs na rustperiodes.
- Inspanningsintolerantie: Het lichaam heeft moeite met het verdragen van fysieke activiteit, wat kan leiden tot verergering van symptomen na inspanning.
- Autonome dysregulatie: Problemen met het autonome zenuwstelsel, wat van invloed kan zijn op diverse lichaamsfuncties zoals hartslag, bloeddruk en ademhaling.
- Posturaal orthostatisch tachycardiesyndroom (POTS): Een aandoening waarbij veranderingen in houding, zoals van zitten naar staan, leiden tot een abnormaal snelle hartslag.
- Orthostatische intolerantie: Moeite hebben met langdurig staan, wat duizeligheid en flauwvallen kan veroorzaken.
- Verergering van symptomen na PEM: Post-exertionele malaise (PEM) verwijst naar een toename van symptomen na fysieke, cognitieve of emotionele inspanning.
Deze symptomen benadrukken de complexiteit van langdurige COVID en tonen aan dat het meer is dan alleen een acute virale infectie. Het begrip van deze symptomen is cruciaal om adequate ondersteuning en behandeling te bieden aan degenen die getroffen zijn door langdurige gezondheidsproblemen na een COVID-infectie.
Puur Herstel: Ayurveda's Kracht bij het Fysieke Herstel van Long COVID
In de Ayurveda worden intensieve reinigingskuren en herstellende rasayana kuren beschouwd als therapeutische benaderingen om het evenwicht in het lichaam te herstellen en het zelfherstellend vermogen te ondersteunen. Reinigingskuren zoals de PanchaKarma en versterkende kuren zoals de Rasayana kuren zijn belangrijke therapien die het herstel van mitochondriën kunnen bevorderen:
- Ontgifting en Reiniging: Panchakarma
Intensieve reinigingskuren, bekend als Panchakarma die de balans tussen dosha’s herstelt door diepgewortelde toxines te verwijderen, waardoor fysiologische onevenwichtigheden worden aangepakt. Het elimineren van deze vschadelijke stoffen kan de belasting op cellen verminderen, waaronder de mitochondriën, en bijdragen aan een gezondere celomgeving. Panchakarma is een krachtig middel tegen oxidatieve stress, omdat het tevens de energiecirculatie optimaliseert, wat resulteert in een verjongd gevoel van welzijn en een verhoogde immuniteit.
- Verbeterde Voedingsopname: Rasyana
Rasayana kuren zijn gericht op verjonging en het vitalizeren van het lichaam. Door de spijsvertering te verbeteren en de opname van voedingsstoffen te optimaliseren, kunnen cellen, inclusief mitochondriën, toegang krijgen tot de essentiële bouwstenen die nodig zijn voor hun herstel en functie.
Verschillende stoffen in ons voedsel, zoals die in paddenstoelen, granen, kruiden, specerijen en groenten, kunnen onze cellen beschermen en ondersteunen. Denk aan belangrijke enzymen zoals SOD, CAT en glutathionperoxidase; ze kunnen worden beïnvloed door stoffen uit broccoli, groene thee, aardbeien, citrusvruchten, bessen, cacao, kaneel, rozemarijn, gember, geelwortel, Rhodiola rosea en Withania somnifera. Bekende voorbeelden van deze stoffen zijn resveratrol, quercetine, berberine, apigenine, rutine, sulforafaan, silymarine, gingerolen en curcumine.
Catalase (CAT), Superoxide Dismutase (SOD) en glutathionperoxidase zijn enzymen die een rol spelen in het beschermen van cellen tegen schade veroorzaakt door oxidatieve stress door specifieke reacties te katalyseren.
Binnen de mitochondriën wordt catalase voornamelijk geassocieerd met het afbreken van waterstofperoxide (H2O2). Waterstofperoxide is een bijproduct van verschillende cellulaire processen, met name het proces van de elektronentransportketen in de mitochondriën. Hoewel waterstofperoxide op zichzelf niet extreem schadelijk is, kan het zich ophopen en leiden tot de vorming van schadelijke reactieve zuurstofsoorten (ROS) als het niet wordt afgebroken.
Superoxide dismutase (SOD) is een enzym dat in de mitochondriën en andere delen van de cel voorkomt, en het speelt een cruciale rol bij het neutraliseren van reactieve zuurstofsoorten (ROS), zoals superoxide-anionradicalen.
Het vermogen van SOD om superoxide-anionen te neutraliseren, is van groot belang omdat superoxide-anionen schadelijk kunnen zijn voor cellulaire componenten, zoals lipiden, eiwitten en DNA. Ze kunnen oxidatieve stress veroorzaken, wat betrokken is bij veroudering en verschillende ziekten.
Binnen de mitochondriën heeft glutathionperoxidase een specifieke functie in het afbreken van waterstofperoxide (H2O2), dat een ROS is.
De rol van glutathionperoxidase in het afbreken van waterstofperoxide is van groot belang omdat waterstofperoxide, als het niet wordt afgebroken, kan leiden tot de vorming van andere reactieve zuurstofsoorten en oxidatieve schade aan celcomponenten, waaronder mitochondriën. Mitochondriën zijn bijzonder gevoelig voor oxidatieve stress omdat ze betrokken zijn bij de energieproductie en ROS genereren als bijproduct van hun normale functie.
Het is ook belangrijk om te weten dat deze stoffen niet alleen goed zijn voor onze cellen, maar ook invloed hebben op ons darmmicrobioom, het geheel aan bacteriën in onze darmen.
Ze kunnen de samenstelling van dit microbioom beïnvloeden, en de interactie tussen deze bacteriën en de stoffen uit ons voedsel kan een positief effect hebben op onze gezondheid. Met andere woorden, er bestaat een soort communicatie tussen de bacteriën in onze darmen, onze cellen (met name de mitochondriën), en de stoffen die we binnenkrijgen via voeding. Deze driehoeksrelatie heeft een impact op onze algehele gezondheid.
Stressvermindering:
Beide kuren hebben als doel het verminderen van stress en het bevorderen van mentaal welzijn. Chronische stress heeft een negatieve effect op de mitochondriën, en door stress te verminderen, kan de celgezondheid positief worden beïnvloed.
Balans in Dosha’s:
Ayurveda ondersteunt het handhaven van een evenwicht tussen de drie dosha’s (Vata, Pitta en Kapha) voor een optimale gezondheid. Een verstoorde dosha-balans wordt geassocieerd met gezondheidsproblemen. Het herstellen van deze balans bevordert het algemene welzijn, wat direct kan bijdragen aan het herstel van cellen en mitochondriën.
Kruiden en Voedingssupplementen:
Rasayana-kuren maken vaak gebruik van specifieke kruiden en voedingssupplementen die bekend staan om hun antioxidante en ontstekingsremmende eigenschappen. Deze stoffen hebben een beschermend effect op cellen, inclusief mitochondriën, tegen schade door vrije radicalen.
Optimalisatie van de balans tussen de aanwezigheid van ROS en reparatiecapaciteit vergroot de kans op toename van de mitochondriële en cellulaire vitaliteit.
Reactive Oxygen Species (ROS), oftewel reactieve zuurstofsoorten, zijn moleculen en radicalen die zuurstof bevatten en hoogreactief zijn. Ze hebben een duale functie in het lichaam, afhankelijk van hun concentratie en context.
- Normale Fysiologische Rol: In bepaalde concentraties hebben ROS een normale en noodzakelijke rol in het lichaam. Ze fungeren als signaalmoleculen in verschillende cellulaire processen, zoals celgroei, regulatie van het immuunsysteem en apoptose (geprogrammeerde celdood). Deze gecontroleerde productie van ROS is betrokken bij het handhaven van de normale fysiologie en functioneren van cellen.
- Schadelijke Effecten bij Overproductie: Aan de andere kant kunnen overmatige niveaus van ROS schadelijk zijn. Overmatige productie kan ontstaan als gevolg van stressfactoren zoals UV-straling, vervuiling, ontstekingen of ongezonde leefstijlgewoonten. Te veel ROS kan leiden tot oxidatieve stress, wat schade aan celstructuren, DNA en lipiden kan veroorzaken. Dit wordt geassocieerd met verschillende ziekten, waaronder neurodegeneratieve aandoeningen, cardiovasculaire ziekten, kanker en nu dus ook Long COVID.
Het nog beter begrijpen van die balans kan een belangrijke bijdrage leveren aan de verdere ontwikkeling van therapeutische interventies gericht op verbetering van de algehele vitaliteit. Een beloftevolle rol is hierbij weggelegd voor fytochemicaliën die, meer nog dan micronutriënten, over therapeutische potentie blijken te beschikken en via xenohormese de cellulaire vitaliteit positief kunnen beïnvloeden.
De term “xenohormesis” combineert twee begrippen: “xeno” (vreemd, extern) en “hormesis”. Hormesis verwijst naar het fenomeen waarbij lage doses van een schadelijke stof eigenlijk gunstige effecten hebben op een organisme, terwijl hogere doses schadelijk kunnen zijn. In het geval van xenohormesis worden deze gunstige effecten toegeschreven aan de reactie van het organisme op stressoren afkomstig van externe bronnen, zoals bepaalde stoffen in planten.
Conclusie
In het licht van recente onderzoeksresultaten naar langdurige COVID, waarbij verminderde werking van mitochondriën als biologische oorzaak voor aanhoudende vermoeidheid is vastgesteld, kan Ayurveda met haar reinigende PanchaKarma en verjongende Rasayana kuren als een veelbelovende benadering voor fysiek herstel dienen.
Deze kuren bieden niet alleen ontgifting en reiniging, maar optimaliseren ook de energiecirculatie, ondersteunen de spijsvertering en bevorderen het mentaal welzijn.
Door het gebruik van kruiden en supplementen met antioxidante eigenschappen, biedt Ayurveda een beschermend effect op cellen, waaronder mitochondriën, tegen schade door vrije radicalen.
Het begrijpen van processen zoals mitohormese en mitofagie benadrukt het dynamische karakter van mitochondriën en hun aanpassingsvermogen aan stressvolle omstandigheden.
Ayurveda, als een holistisch systeem, legt niet alleen de nadruk op preventie en behoud van algehele gezondheid, maar biedt ook krachtige behandelingen die gericht zijn op het herstel van de balans binnen het totale biologisch systeem.
Met deze inzichten en therapeutische waarde vormt Ayurveda een veelbelovende weg naar het benutten van haar potentieel, vooral voor de groeiende groep mensen die getroffen zijn door Long COVID.
Het Europa Ayurveda Centrum staat klaar om bij te dragen aan verder onderzoek en biedt een hoopvol perspectief voor het ondersteunen van patiënten op weg naar herstel.
Bronvermelding:
- https://nl.wikipedia.org/wiki/Mitochondrion
- https://www.amsterdamumc.org/en/spotlight/tiredness-experienced-by-long-covid-patients-has-a-physical-cause.htm
- https://www.dutchnews.nl/2024/01/long-covid-patients-fatigue-is-biological-dutch-research/
Het Europa Ayurveda Centrum, met 24 jaar ervaring als vooraanstaand Ayurvedisch kenniscentrum in Nederland, heeft baanbrekend onderzoek verricht op het gebied van fytoremediatie, antibioticaresistentie, kruidenantibiotica en waterzuivering van medicijnresten. Onder leiding van Cornelis en Vighnesh Peters streven we naar de bevordering en integratie van de 5000 jaar oude diepgaande kennis van Ayurveda in Nederland en Europa. Ons voornaamste doel is het welzijn van mensen te bevorderen door Ayurveda, waarbij we individuele verantwoordelijkheid voor een gezonde levensstijl aanmoedigen.
