Afgelopen week luisterde ik naar een interview van Paul van Liempt van BNR over stressmanagement op de werkvloer. Hoe houden werkgevers hun werknemers gezond en hoe signaleren zij het stressniveau. Dat was de strekking van het verhaal. Twee bedrijven een arbeidspsycholoog en een arts waren betrokken bij dit interview dat gehouden werd in een zaal met toehoorders.
Hoe meet je stress?
Hoe meet je het stress niveau? vroeg iemand uit de zaal. Tot mijn verrassing ontspon zich een interessante discussie waarbij de mate van stress en de meetinstrumenten nogal verschilden.
Ja , zei de arts het is gewoon te meten via het bloed. Als je de cortisolwaarden meet en die zijn hoog heeft iemand stress. Ja maar…. zei de psycholoog, als deze waarden hoog zijn is dat een momentopname en dat wil nog niet zeggen dat iemand “zieke” stress heeft. Het kan ook gewoon van een inspanning zijn. Stress op zich is niet fout en één meting zegt niet alles.
Stress is goed en niet goed
Ook een auteur die een heel boek geschreven heeft over stress op de werkvloer liet van zich horen. Stress is goed als het positief ervaren wordt en positief ingezet wordt. Stress is niet goed als iemand niet meer in de gaten heeft dat hij of zij onder spanning staat. Dan moet iemand anders ingrijpen omdat de persoon in kwestie zichzelf niet meer kan beschermen.
Stress is net als een auto
Na deze verwarrende discussie typte ik op Google in: “Hoe meet je stress?” Een lange rij met verschillende invalshoeken van psychofysiologische metingen tot hartslagvariabiliteit met vergelijkingen van de mens met onderdelen van de auto (gaspedaal, rempedaal, toerental) tot het psychologiemagazine dat meldt dat: Of iets stressvol is, hangt volgens psychologen dan ook af van de vraag hoe iemand een situatie inschat – is dit schadelijk/bedreigend of niet?
De natuur geeft antwoord
Zoals vaak met dit soort dingen laat ik dit even rustig bezinken. Wat voor mij altijd werkt is mijn beide honden roepen en met ze gaan wandelen in de natuur. De vraag “wanneer is stress fout” neem ik dan op de achtergrond mee. Mijn Ayurveda leraar uit India heeft mij voortdurend gewezen op het belang van de natuur. “Peter” all our questions are already answered, just look at nature. The answers are there, just look and find out. (In India noemde ze mij altijd Peter)
Stress is een hond en kat verhaal
Dus in plaats van dingen buiten ons zelf plaatsen moeten we onszelf in relatie met de natuur plaatsen. Op een gegeven moment rende mijn honden achter een kat aan die als een ware acrobaat razendsnel de boom inklom. De kat ontwikkelde in no time een hoog stresslevel omdat zij moest rennen voor haar leven. Mijn honden ontwikkelde ook razendsnel een hoog stresslevel omdat zij van stilstand keihard gingen rennen omdat zij graag de kat wilde vangen.
De kat is weer thuis
Wie zei nu wat ze moesten doen. Alle dieren volgden hun instinct. Rennen om te overleven en rennen om van te leven. Na betrekkelijk korte tijd “vergaten” mijn honden de kat, ze konden er toch niet bij en blaffen onder aan de boom hielp niet. Toen ik voldoende ver weg was zag ik dat de kat de boom verliet en in een holletje naar huis rende. De rust was weer gekeerd. Mijn honden waren het incident alweer vergeten en de kat was weer thuis.
Geen tijd om na te denken
Tussen aanleiding en actie zit nauwelijks bedenktijd. Je gaat dus niet de tijd nemen om te denken is deze actie wel relevant voor deze aanleiding. In het geval van mijn honden: die rende onmiddellijk bij het zien van de kat achter haar aan. De kat bedacht zich ook geen moment en rende razendsnel naar de eerste de beste boom.
Iedere aanleiding is anders
Er is dus een aanleiding nodig om een plotselinge actie op te roepen. Die aanleiding bij dieren is in dit geval voorspelbaar, de aanleiding bij mensen is niet altijd voorspelbaar en ook niet altijd herkenbaar. Wij leven niet meer in de natuur maar in een omgeving die wijzelf geschapen hebben waardoor de natuurwetten niet meer zo duidelijk zijn. Het is dus persoonsgebonden en geen algemeenheid.
Achterhaal de aanleiding
We moeten dus de tijd nemen om te achterhalen wat de oorzaak is bij ieder mens afzonderlijk. Luisteren naar het verhaal dat iemand verteld. Luisteren en kijken en natuurlijk ter ondersteuning ook metingen doen. Maar het belangrijkste is de tijd nemen om echt te luisteren naar elkaar. Wanneer heb je voor het laatst echt geluisterd naar iemand met empathie en een open hart?
De schokkende waarheid over Stress
De waarheid over stress is dus niet één antwoord. Het is ieders antwoord op een incident of gebeurtenis uit zijn of haar leven. Is dat schokkend? Ik vind van niet. Ik vind het schokkend dat we vergeleken worden met de onderdelen van een auto, want ook dat is een algemeenheid. In de Ayurveda is ieder mens uniek en wordt ook zo behandeld. Ieder mens heeft een authentiek verhaal waarom hij/zij doet waarom hij/zij dat doet. Het achterhalen van dat ene specifieke en unieke verhaal is de basis van een juiste behandelwijze.
Cornelis Peters
21 januari 2015
Cornelis Peters is onderzoeker en expert op het gebied van gezondheid en welzijn vanuit Ayurveda. Hij deelt zijn kennis over ‘de zes treden‘ waarmee de weg naar persoonlijke groei en gezondheid voor iedereen open ligt via deze artikelen en de gratis MasterClass “Tien Ayurvedische leefregels voor een leven vol energie. Deze masterclass is gratis te downloaden via deze site.”.
Wanneer u behoeft hebt aan een persoonlijk gesprek kunt u een afspraak maken met Cornelis Peters. Dat kunt u hier aanvragen.
