Ayurveda, een traditioneel geneeskundig systeem uit India, richt zich op balans in lichaam en geest door middel van voeding, levensstijl, en kruiden. Het microbioom verwijst naar de gemeenschap van micro-organismen die in en op ons lichaam leven, met name in de darmen, en een cruciale rol spelen in onze gezondheid.
Het verbinden van Ayurveda en het microbioom biedt inzicht in hoe traditionele praktijken kunnen bijdragen aan het bevorderen van een gezond microbieel evenwicht.
Ayurveda en de moderne wetenschap gebruiken verschillende benaderingen en terminologie, maar er zijn ook duidelijke raakvlakken in hun benadering van gezondheid en ziekte.
- Beide systemen erkennen het belang van een gezonde spijsvertering en een evenwichtige interne omgeving voor het behoud van welzijn.
- Door de principes van Ayurveda te combineren met moderne inzichten in het microbioom, kunnen we nieuwe manieren ontdekken om de gezondheid te verbeteren en ziekte te voorkomen.
Ontwikkeling van het Microbioomconcept
Voordat we ingaan op Ayurvedische concepten en het microbioom allereerst even een korte introductie over de persoon die het microbioom zijn naam gaf.
Dr. Joshua Lederberg, een Nobelprijswinnende moleculair bioloog, introduceerde het concept van het “microbioom” in 2001. Hij gebruikte deze term om de ecologische gemeenschap van commensale, symbiotische en pathogene micro-organismen die ons lichaam delen, te beschrijven.
Lederberg benadrukte dat deze micro-organismen, die samen ons microbioom vormen, een cruciale rol spelen in zowel gezondheid als ziekte, en hij pleitte voor meer onderzoek naar hun invloed op ons leven [1,2]
Zijn definitie van het microbioom heeft de weg vrijgemaakt voor verder onderzoek naar de complexe interacties tussen deze microben en hun menselijke gastheer, wat leidde tot een beter begrip van de rol van het microbioom in diverse fysiologische processen en ziekten.[3]
Inderdaad, “microbioom” is een samenvoeging van microbe en biome, en beschrijft het microbiële ecosysteem, inclusief alle bewoners, en niet alleen de genomen.
Hoewel de term relatief nieuw is in onze wetenschappelijke woordenschat, verwijzen het onderliggende concept en de belangrijkheid van microbioomonderzoek terug naar het begin van de microbiële ecologie en naar Sergei Winogradsky in de 19e eeuw.
Sergei Winogradsky (1856-1953) wordt vaak beschouwd als een van de grondleggers van de microbiële ecologie. Hij was een pionier in het bestuderen van de complexe interacties tussen micro-organismen en hun omgeving, wat direct aansluit bij het moderne begrip van het microbioom.
In essentie hebben Sergei Winogradsky’s bijdragen aan de microbiële ecologie en Joshua Lederberg’s introductie van het begrip “microbioom” ons begrip van de microbiële wereld en haar impact op gezondheid en milieu fundamenteel veranderd.
Het Human Microbiome Project werd van 2007 tot 2016 gelanceerd door de National Institutes of Health om de genomische samenstelling van alle microben die het menselijk lichaam bewonen te karakteriseren en hun rol in gezondheid en ziekte te analyseren. Bacteriën overtreffen menselijke cellen in aantal met een factor tien en vormen ongeveer 1-3% van de lichaamsmassa. De samenstelling van het microbioom verandert gedurende het leven en beïnvloedt de menselijke fysiologie in zowel gezonde als zieke toestanden door de metabolische en immuunfuncties te moduleren.
Darmbacteriën spelen een regulerende rol in het metabolisme en hebben een sterke verbinding met de hersenen, waarbij ze het gedrag beïnvloeden. Sommige bacteriesoorten blijken abnormaal overvloedig of verminderd aanwezig te zijn bij bepaalde ziekten.
Dysbiose of onevenwichtigheid in de microbiële flora wordt erkend als een oorzaak of gevolg. Daarom is er behoefte aan het toepassen van bepaalde therapeutische strategieën om het evenwicht van het microbioom te herstellen. De oude kennis van Ayurveda kan hier een unieke bijdrage aan leveren.
Ayurvedische Concepten en Het Microbioom
Dosha’s en Balans:
Ayurveda stelt dat gezondheid wordt bepaald door de balans van drie fundamentele energieën, of dosha’s: Vata, Pitta en Kapha.
Het microbioomconcept ondersteunt ook het idee van balans: een gezonde, diverse microbiota is essentieel voor welzijn, terwijl een disbalans (dysbiose) wordt geassocieerd met ziektes.
- Microbiota verwijst naar de verzameling van micro-organismen, zoals bacteriën, archaea, virussen en eukaryoten (zoals schimmels en protozoa), die in een specifieke omgeving leven. Deze term beschrijft de fysieke aanwezigheid van de microben.
- Microbioom heeft een bredere betekenis en verwijst naar de gehele gemeenschap van micro-organismen in een bepaalde omgeving, inclusief hun genetische materiaal (genomen), de interacties tussen deze microben, en hun invloed op de omgeving. Het microbioom omvat zowel de microbiota als hun genen en functies.
Agni (Spijsverteringsvuur):
In Ayurveda is Agni verantwoordelijk voor de vertering, absorptie en assimilatie van voedsel. Een sterk Agni wordt gezien als de basis voor goede gezondheid.
Het microbioom speelt een cruciale rol in de spijsvertering door voedingsstoffen af te breken en energie te leveren aan de gastheer.
Ama (Toxines):
Ayurveda beschrijft Ama als onverteerde voedselresten die in het lichaam toxines vormen, wat leidt tot ziekte.
Dysbiose in het microbioom kan leiden tot de productie van schadelijke metabolieten en ontstekingsstoffen, die vergelijkbaar zijn met de concepten van Ama.
Ayurvedische Praktijken en Het Microbioom
Dieet en Voeding:
Ayurveda benadrukt het belang van een gebalanceerd dieet dat is afgestemd op het individu (dosha-types: Vata, Pitta, Kapha) en seizoenen om balans te behouden. Specifieke voeding kan de groei van gunstige bacteriën bevorderen.
Een dieet rijk aan vezels, gefermenteerde voedingsmiddelen zoals lassie en pickles, die vaak worden aanbevolen in de Ayurveda, zijn rijk aan probiotica en ondersteunt de diversiteit en gezondheid van het microbioom.
Kruiden en Supplementen:
Veel Ayurvedische kruiden, zoals gember, triphala, ashwagandha en kurkuma, hebben antimicrobiële en prebiotische eigenschappen, wat betekent dat ze schadelijke bacteriën kunnen bestrijden en de groei van nuttige bacteriën kunnen bevorderen. Ze worden aanbevolen om de spijsvertering te verbeteren en het immuunsysteem te versterken.
Onderzoek suggereert dat sommige van deze kruiden prebiotische en antimicrobiële eigenschappen hebben, die de microbiële balans kunnen ondersteunen.
Levensstijl
Ayurvedische praktijken zoals het handhaven van een dagelijkse routine (dinacharya) en seizoensgebonden gewoonten (ritucharya) helpen het lichaam in balans te blijven, wat een positieve invloed kan hebben op het microbioom.
Stressmanagement door meditatie en yoga, die deel uitmaken van Ayurveda, kan de darmgezondheid verbeteren, aangezien stress een negatieve invloed kan hebben op het microbioom.
Detoxificatie (Panchakarma):
Panchakarma is een reeks Ayurvedische detoxificatieprocedures die zijn ontworpen om Ama te verwijderen en het lichaam te zuiveren.
Hoewel directe parallellen met het microbioom meer onderzoek vragen, kan het verminderen van ontstekingen en het ondersteunen van een gezonde darmomgeving absoluut bijdragen aan een gezonde microbiële balans.
Voordelen van de Integratie
Het combineren van Ayurvedische principes met moderne kennis over het microbioom kan leiden tot een meer holistische benadering van gezondheid en welzijn.
Door preventieve maatregelen te nemen die zowel het microbioom als de algemene balans van het lichaam bevorderen, kan men veel chronische ziekten voorkomen.
Ayurveda’s gepersonaliseerde benadering kan helpen om specifieke microbioomprofielen te ondersteunen door dieet en levensstijl aan te passen aan individuele behoeften.
Samenvatting
Hoewel Ayurveda en de moderne wetenschap verschillende benaderingen en terminologie gebruiken, zijn er duidelijke raakvlakken in hun benadering van gezondheid en ziekte.
Beide systemen erkennen het belang van een gezonde spijsvertering en een evenwichtige interne omgeving voor het behoud van welzijn.
Door de principes van Ayurveda te combineren met moderne inzichten in het microbioom, kunnen we mogelijk nieuwe manieren ontdekken om de gezondheid te verbeteren en ziekte te voorkomen.
Het Europa Ayurveda Centrum omarmt deze samenwerking en volgt de ontwikkelingen van het microbioom op nauwe voet.
Sergei Winogradsky (1856-1953) wordt vaak beschouwd als een van de grondleggers van de microbiële ecologie. Hij was een pionier in het bestuderen van de complexe interacties tussen micro-organismen en hun omgeving, wat direct aansluit bij het moderne begrip van het microbioom.
Joshua Lederberg (1925-2008) was een Amerikaans moleculair bioloog die vooral bekend is geworden door zijn werk op het gebied van genetica, kunstmatige intelligentie en ruimtevaart. Hij ontving in 1958 de Nobelprijs voor Fysiologie of Geneeskunde, samen met George W. Beadle en Edward L. Tatum, voor zijn ontdekking van de genetische recombinatie in bacteriën. Dit werk legde de basis voor het begrip van hoe genetisch materiaal wordt uitgewisseld tussen micro-organismen, wat cruciaal is voor de moderne genetica en biotechnologie.
Enkele hoogtepunten uit zijn carrière:
Ontdekking van Bacteriële Conjugatie: Lederberg ontdekte samen met zijn mentor Edward Tatum het proces van conjugatie, waarbij genetisch materiaal wordt uitgewisseld tussen bacteriën via direct celcontact. Dit toonde aan dat bacteriën niet alleen door klonen voortplanten, maar ook door seksuele recombinatie.
Ontwikkeling van het Microbioomconcept: Lederberg introduceerde de term “microbioom” om de complexe gemeenschap van micro-organismen die in en op het menselijk lichaam leven te beschrijven. Hij benadrukte de cruciale rol van deze microben in gezondheid en ziekte.
Bronnen:
- https://asm.org/Articles/2019/March/Microbiomes-An-Origin-Story
- https://microbe.net/2015/04/08/what-does-the-term-microbiome-mean-and-where-did-it-come-from-a-bit-of-a-surprise/
- https://link.springer.com/chapter/10.1007/978-981-99-3126-2_13